W Wielki Czwartek koncertem „Esperanto – język nadziei” Opera i Filharmonia Podlaska uczciła 100. rocznicę śmierci Ludwika Zamenhofa. Rozbrzmiały, po raz pierwszy w Polsce, I Symfonia „Esperanto” Davida Gainesa oraz „Fanfara dla Europy” Andrzeja Panufnika. Fanfara, zaledwie jednominutowy utwór, napisany z okazji powołania do życia Europejskiej Wspólnoty Ekonomicznej (European Economic Community), opiera się na dźwiękach EEC – od inicjałów organizacji. Zabrzmiała jasno, dumnie, czysto, pełną gamą barw instrumentów dętych.
Nowoczesna, czteroczęściowa I Symfonia „Esperanto” Davida Gainesa poprowadziła nas przez ważne dla rozwoju języka esperanto chwile z początku XX wieku, podczas których i L. Zamenhof i tworzące w tym języku poetki Marjorie Boulton i Penka Papazova publicznie głosili idee wolności, równości, porozumienia bez barier i ponad granicami. Partie z pogranicza muzyki i śpiewnej deklamacji, niezwykle trudne ze względu na skalę, ładunek emocjonalny i rytmikę wykonała Joanna Dobrakowska (mezzosopran), mistrzowsko oddając myśli Gainesa. Styl tego dzieła zdaje się być odzwierciedleniem „wspólnego języka wszystkich ludzi”, jego instrumentacja – obejmująca zarówno instrumenty typowe dla europejskiej orkiestry symfonicznej, jak i te z kręgu tradycji azjatyckiej, południowoamerykańskiej czy afrykańskiej – pulsował różnorodnością kultur. W czwartej części utworu usłyszeliśmy słowa napisane przez kompozytora o głębokości myśli („De profunda penso”) człowieka o otwartym sercu („Kaj de la koro venas kompreno” – „I z serca pochodzi zrozumienie”). Podniosła, ekstatyczna chwilami wokaliza, pobrzmiewająca echem słów z „Hymnu braterstwa” Zamenhofa, pozostawiająca lekkie uczucie niedosytu, była wspaniałą zapowiedzią finału koncertu: Fantazji c-moll Ludviga van Beethovena. Dzieło było wyjątkowym połączeniem koncertu fortepianowegonw wirtuozerskim wykoniu Pawła Kowalskiego i kantaty, cyklem jedenastu wariacji, w którym kolejno nowe instrumenty wdzięcznie i melodyjnie podejmowały i przekazywały temat. Wspaniale wybrzmiały mocne, wyraziste partie solowe w wykonaniu: Anny Wolfinger (sopran), Hanny Różankiewicz (sopran), Karoliny Kuklińskiej (alt), Przemysława Borysa (tenor), Łukasza Załęskiego (tenor) i Tarasa Kuzmycha (bas). Chór i Orkiestra Opery i Filharmonii Podlaskiej wystąpiły pod batutą Pawła Kotli, na fortepianie zagrał Paweł Kowalski. Chór przygotowała Violetta Bielecka.
Wspomnienie o Ludwiku Zamenhofie wygłosił Przemysław Wierzbowski, prezes Białostockiego Towarzystwa Esperantystów, dzięki któremu usłyszeliśmy słowa Doktora Esperanto w stworzonym przez niego języku.
Fot. M. Heller
