Fot. M. Heller
La vie bohème
„Bohemą można być wyłącznie w Paryżu” – mówi Maria Sartova, reżyser białostockiej realizacji „Cyganerii” Giacoma Pucciniego. Akcja „Cyganerii” dzieje się więc w Paryżu, ale została przeniesiona do nieco bardziej współczesnego nam okresu – lat 30. XX wieku. Ta niewinna podróż w czasie pozwala lepiej identyfikować się z bohaterami, ale jednocześnie zachowuje nastrój retro i klimat artystycznej bohemy: to ostatnie, barwne, brzmiące bluesem, jazzem i swingiem chwile dwudziestolecia międzywojennego, gdy rozkwitało kino nieme i satyra kabaretowa. Do estetyki lat 30. nawiązuje wydawnictwo Opery i Filharmonii Podlaskiej, opublikowane z okazji premiery spektaklu – fotografie niczym portretowe monochromy z tamtych lat, krój pisma stylizowany na kaligrafię, którą mógł posługiwać się poeta Rodolfo, szkice i rysunki pochodzące niczym spod pędzla Marcella...
Program stanowi uzupełnienie spektaklu Opery i Filharmonii Podlaskiej, a jednocześnie szeroki wachlarz informacji na temat genezy „Cyganerii” i jej historycznych przedstawień, a także ciekawostek o Puccinim i Paryżu przełomu wieków. Książka zawiera streszczenia libretta w językach polskim i angielskim.
Po raz pierwszy pojawia się wstęp, a właściwie artykuł zamiast wstępu: bogaty w szczegóły tekst Diany Wądołowskiej opowiadający o historii powstania opery i przygodach Pucciniego obraz librecistów, a także relacji dzieła muzyczno-teatralnego z powieściowym pierwowzorem – „Scenami z życia cyganerii” Henri Murgera. Wyjątkowym akcentem są przedruki fragmentów powieści w tłumaczeniu Tadeusza Boya-Żeleńskiego, a także fragmentów jego wstępu do jej polskiego wydania.
W tekście „Akademia, szpital czy dół samobójców?” Magdalena Gajl przedstawia analizę muzyczną opery, wymieniając główne motywy wykorzystane i powtarzające się w „Cyganerii” – jednocześnie przypominając wiele niebanalnych szczegółów związanych z historią opery i aluzjami kulturowymi przewijającymi się w libretcie.
Aleksander Przybylski w swoich „Czterech razach o Cyganerii” kreśli cztery szkice interpretacyjne dzieła, nawiązując do historii literatury francuskiej i światowej oraz ówczesnej sceny operowej, wskazując na leitmotivy, które można wyróżnić w dziele: przyjaźń między młodymi artystami, realia społeczne opisywanych lat i sytuację klasową bohaterów, a także podobieństwa fabuły dzieła do literackiej Bildungsroman i statusie dzieła „o młodzieży”, które w rzeczywistości należałoby widzieć może jako o dzieło o nostalgii człowieka dojrzałego za młodzieńczymi latami.
Adam Banaszak przedstawił historię o kobietach Pucciniego w artykule „Vissi d’amore”, opowiadając o prywatnym życiu kompozytora i jego związkach i przygodach z kobietami, które mogły być pierwowzorami bohaterek jego dzieł. W tym celu posługuje się nie tylko postaciami „Cyganerii”, ale także „Toski”, „Manon Lescaut” czy „Madamy Butterfly”.
Tradycyjnie już książkę wzbogaca wywiad. Tym razem przepytaliśmy Marię Sartovą, odpowiadającą za reżyserię widowiska. Jedynym kolorowym akcentem jest plakat, który dla Opery i Filharmonii Podlaskiej zaprojektował Tomasz Bogusławski.
Nie brakuje rozbudowanych not biograficznych realizatorów i solistów ani jak zawsze pięknych fotografii portretowych Michała Hellera, których koncepcja tym razem nawiązuje do specyficznej gry światłem i cieniem na monochromatycznej kliszy, efekcie popularnym w fotografii portretowej oraz niemej kinematografii lat 30. XX wieku.
Program musicalu „Doktor Żywago”
Opera i Filharmonia Podlaska – Europejskie Centrum Sztuki w Białymstoku, 2017
Koncepcja i redakcja programu: Diana Wądołowska
Współpraca redakcyjna: Joanna Głuszek
Autorzy tekstów w programie: Lucy Simon, Daniel Wyszogrodzki, Krzysztof Dombek, Piotr Nowak, Diana Wądołowska
Program zawiera przedruk fragmentów powieści Henri Murgera „Sceny z życia cyganerii” w tłumaczeniu Tadeusza Boya-Żeleńskiego oraz fragmenty wstępu do powieści autorstwa Tadeusza Boya-Żeleńskiego
Koncepcja i wykonanie zdjęć: Michał Heller
Projekt i opracowanie programu: Paweł Iwaniuk
Druk: Alter Studio
ISBN 978-83-63806-13-2
Cena: 20 zł