Koncerty, projekcje filmów, wystawa i spotkanie na temat książki prof. Pawła Śpiewaka – to wszystko Opera i Filharmonia Podlaska przygotowała na piątek i sobotę w ramach obchodów 70. rocznicy powstania w getcie białostockim.
Dzisiejsze uroczystości rozpocznie o godzinie 17:00 wernisaż wystawy „…Rękopisy tu grzebię i sieję…” Pamięć Świata. Podziemne Archiwum Getta Warszawskiego. Ekspozycja przygotowana została przez Żydowski Instytut Historyczny im. Emanuela Ringelbluma. Unikatowy zbiór świadectw życia i Zagłady Żydów w okupowanej przez Niemców Polsce wpisano na listę „Pamięci Światowej” UNESCO. Prezentowane na wystawie dokumenty to m.in. dzienniki, listy, utwory literackie, zdjęcia, plakaty, obwieszczenia. Tak o tworzeniu Archiwum pisał Emanuel Ringelblum: „W ciągu trzech i pół lat wojny grupa „Oneg Szabat” („Radość soboty”- hebr.) stworzyła Archiwum Getta. Nazwa grupy wywodzi się stąd, że jej narady odbywały się w soboty […] Pierwsze podwaliny pod archiwum położyłem w październiku 1939. W Warszawie panowało wtedy wielkie przygnębienie. Każdy dzień przynosił nowe restrykcje wobec Żydów. […] Ludzie bali się wówczas pisać, gdyż spodziewali się rewizji. Z czasem uspokoili się. […] Niemców nie obchodziło, co Żyd robi u siebie w domu. Więc Żyd wziął się właśnie do pisania.”
Wystawie towarzyszyć będzie słuchowisko zrealizowane przez Polskie Radio Białystok według sztuki Marty Sokołowskiej zatytułowane „Wciąż jesteśmy liczni”. Sztuka powstało na podstawie listów przywódcy powstania w getcie białostockim - Mordechaja Tenenbauma i Bronki Klibańskiej-Winickiej pisanych między lutym 1943 a październikiem 1944 roku. Scenariusz przygotował i reżyserią się zajął Dariusz Szada-Borzyszkowski. W słuchowisku występują znani białostoccy aktorzy: Aleksadndra Maj – z Teatru Dramatycznego im. Aleksandra Węgierki oraz Ryszard Doliński – z Białostockiego Teatru Lalek. W produkcji słuchowiska wykorzystano archiwalną rozmowę reżysera z Bronką Klibański-Winnicką oraz piosenki białostockiego getta w opracowaniu i wykonaniu Karoliny Cichej z jej najnowszego projektu artystycznego „Jidyszland” .
Po wernisażu OiFP zaprasza do Sali Kameralnej na spotkanie i dyskusję. Gośćmi spotkania będą: autor książki „Teologia i filozofia żydowska wobec Holocaustu”, dyrektor Żydowskiego Instytutu Historycznegow Warszawie - prof. Paweł Śpiewak oraz historyk z Instytutu - Jan Doktór. Dyskusję poprowadzi Piotr Nowak z Instytutu Socjologii Uniwersytetu w Białymstoku.
O godzinie 19:00 na Dużej Scenie OiFP-ECS rozpocznie się wyjątkowy koncert – Orkiestra OiFP, Chór OiFP i Chór dziecięcy wykonają III Symfonię „Kaddish” Leonarda Bernsteina. Utwór Bernsteina, skomponowany w 1963 roku, od początku budził wiele kontrowersji, a sam kompozytor ściągnął na siebie gniew ortodoksyjnych Żydów. Podczas koncertu narrator wypowie tekst w języku polskim (tłum. Maria Bogusławska), chóry swoje partie wykonają w jidysz. Orkiestrę poprowadzi Michał Klauza, kierownik muzyczny OiFP. Partie solowe wykona Anna Lubańska – mezzosopran. W roli narratora – aktor teatralny Roman Gancarczyk.
Pierwszy dzień obchodów upamiętniających powstanie w getcie białostockim zakończy koncert zespołu SHOFAR. O godzinie 20:30 w Amfiteatrze Raphael Rogiński, Mikołaj Trzaska, Macio Moretti tradycyjne melodie żydowskie odważnie łączyć będą z free jazzem.
Tak o muzyce Shofar pisał na łamach Jazzarium Kajtek Pochyra:
"...Zaryzykować można twierdzenie, że ich wspólna płyta z roku 2007 zapoczątkowała cały nurt nowej polskiej muzyki żydowskiej. […] Przez te 5 lat u każdego z członków zespołu zmieniło się bardzo wiele. Usłyszeliśmy zupełnie inny Shofar - mniej nawiązujący do tradycji jazzu i free, za to garściami czerpiący z muzyki różnych krańców żydowskiego świata. Wielka w tym z pewnością zasługa Rogińskiego, który na gitarze łączył światy bałkańskiego, arabskiego, indyjskiego wschodu z zachodnim wybrzeżem Afryki po bluesowe bezdroża Ameryki Północnej.”
Koncert Shofar w Białymstoku Opera i Filharmonia Podlaska przygotowuje we współpracy z Żydowskim Instytutem Historycznym. Wstęp wolny. Wejście na koncert „Kaddish” po okazaniu bezpłatnej karty wstępu wcześniej odebranej w kasie OiFP.
Natomiast jutro (17 sierpnia) OiFP-ESC zaprasza na projekcje filmów Tomasza Wiśniewskiego : „Byliśmy, jesteśmy, będziemy”. To opowieści o potomkach białostockich Żydów szukających w Białymstoku swoich korzeni.
O tym jak wyglądać będą obchody 70. rocznicy powstania w getcie białostockim z Joanną Gdowską - kierownik literacką w OiFP rozmawia Wojciech Kujałowicz - Radio Białystok
http://www.radio.bialystok.pl/goscie/index/t/1602/f/135984/page/1
Weekend z rocznicą
Iwona Zawadecka/ Obiektyw/ TVP Białystok, 14 sierpnia 2013
http://www.tvp.pl/bialystok/informacje/obiektyw/wideo/14082013-godz-1830/12107168